https://www.dailydot.com/wp-content/uploads/20f/b4/1d3eb3868c6792933da5b67640d93c46.jpg នៅក្នុងអត្ថបទនេះ លោកលឹម ឆាយលីន ដែលជាស្ថាបនិកមួយរូបរបស់បណ្តាញសង្គមសេរី នឹងផ្តល់ការវិភាគយ៉ាងលំអិតនិងសីុជំរៅទៅលើរបបស្រ្តីនិយមដែលជារឿយៗបានតំលើងឋានៈដូចពាក្យស្លោកថា ៖ "ក្មេងស្រីគ្រាន់តែចង់បានសិទ្ធិសប្បាយរីករាយប៉ុណ្ណោះ" ។ "Feminism គឺជាទស្សនៈរ៉ាឌីកាល់ដែលថាស្ត្រីគឺជាមនុស្ស»។ "ស្ត្រីគឺិនិយាយអំពីសមភាព" ។ ពាក្យទាំងអស់នេះស្តាប់ទៅពិរោះនិងល្អស្រស់ស្អាត ប៉ុន្តែបើសិនជាយើងសំលឹងមើលអោយបានច្បាស់ទៅលើមនោគមវិជ្ជាស្រ្តីនិយម លោកគិតថាយើងនឹងរកឃើញនូវតក្កវិជ្ជាដែលមានកំហុសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ នៅក្នុងអត្ថបទនេះលោកសូមផ្តល់នូវការវិភាគមួយអំពីចលនានារីនិយមដែលមានឈ្មោះថា របបស្រ្តីនិយម ក្រោយសម័យទំនើបនិងផ្តល់នូវការរិះគន់តាមបែបទស្សនវិជ្ជា។ ការរិះគន់នេះបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងអត្ថបទចំនួនពីររបស់លោកដែលបានបង្ហោះពីមុនដែលមានចំណងជើងថា: 1. [តើសម័យទំនើបជាអ្វី?ហើយវាខុសគ្នាយ៉ាងណាជាមួយនឹងបុរេទំនើប?](https://serey.io/modernism/@skymoon/6ycvn) 2. [តើក្រោយសម័យទំនើបគឺជាអ្វី? ហើយវាខុសគ្នាយ៉ាងណាជាមួយនឹងទំនើបនិយម?](https://serey.io/post-modernists/@skymoon/6mrtug) ### របបស្រ្តីនិយមក្រោយសម័យទំនើបត្រូវបានចាក់ឫសនៅក្នុងទ្រឹស្តីអំនះអំនាង ### ក្រោយទស្សវត្សរ៍ 60 ចលនាស្រ្តីនិយមមានការវិវឌ្ឍន៍យឺតៗ ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីទស្សវត្សរ៍ 80 មកវាមានការវិវឌ្ឍន៍យ៉ាងលឿន ដោយយើងបានមើលឃើញការកើនឡើងនៃស្រ្តីនិយមដែលបានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងលើគំនិតដែលវាជាផ្នែកនៃការប្រឆាំងនឹងការពិត ប្រឆាំងនឹងអ្នកទ្រឹស្តីវប្បធម៌ ប្រឆាំងជាមួយនឹងអ្នកប្រមូលផ្តុំនូវសីលធម៌ស្មើគ្នា។សង្ខេបមកស្រ្តីនិយមមានការគិតចង់បានយ៉ាងខ្លាំងជាមួយនឹងអំណាច។ ពួកគេចាត់ទុកគ្រប់យ៉ាងជាការតស៊ូដើម្បីអំណាច។ ពួកគេមើលគ្រប់យ៉ាងតាមរយៈការឆ្លុះបញ្ចាំងនៃ "អ្នកគៀបសង្កត់និងអ្នកជិតខាង" ប៉ុន្តែទិដ្ឋភាពនោះគឺមានទាំងស្រុងដែលវាអាចត្រូវបានពង្រីកដល់ការខ្វែងគំនិតគ្នាតាមពាក្យសម្ដីលើរឿងធម្មតា (ឧទាហរណ៍ប្រសិនបើមនុស្សពីរនាក់ឬច្រើននាក់កំពុងបញ្ចេញទស្សនៈឬមតិថា អ្នកដទៃទៀតមិនយល់ស្របជាមួយមានន័យថា ពួកគេកំពុងតែប្រកួតប្រជែងគ្នាដើម្បីអំណាចនិងព្យាយាមបង្ក្រាបអំណាចនិង / ឬស្ថានភាពរបស់អ្នកដទៃ)។ ### ស្ត្រីនិយមសម័យទំនើបត្រូវបានគេសំលាប់គ្រប់ទម្រង់ដោយការមិនយល់ស្របនិងការពិភាក្សា ### ស្រ្តីនិយមទាំងនេះជឿថា "អ្នកគៀបសង្កត់" គឺជាបុរសហើយ "អ្នកជិតខាង" គឺជាស្ត្រី។ យោងតាមអ្នកទាំងនោះវាមិនអាចមើលឃើញច្បាស់ទេ។ ការអនុវត្តទាំងនេះជារឿយៗវាត្រូវបានលាក់បាំងនៅក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធសង្គមដែលអ្នកអាចមើលឃើញតែនៅពេលដែលអ្នកយកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេសលើវាតែប៉ុណ្ណោះ។វាទាមទារការយកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេសនាំអោយអ្នកពិតជាអាចរកឃើញថាអ្វីៗស្ទើរតែទាំងអស់គឺការគៀបសង្កត់genderនិងភេទដែលប្រឆាំងស្ត្រី។ អ្នកដែលមិនយល់ស្របជាមួយពួកគេជារឿយៗត្រូវបានប្រាប់ឱ្យងុបងល់ទៅនឹងរចនាសម្ព័ន្ធសង្គមភេទនិយមឬអាក្រក់ជាងនេះ ពួកគេត្រូវបានគេប្រាប់ឱ្យរស់នៅក្នុង«មនសិការក្លែងក្លាយ»។ ស្រ្តីនិយមក្រោយសម័យទំនើបមានឫសគល់នៅក្នុងទ្រឹស្តីនយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ចនៃម៉ាក្សនិយម។ ពាក្យថា "មនសិការក្លែងក្លាយ" បានមកពីទ្រឹស្តីម៉ាក្សនិយមដែលថាក្រុមការងារត្រូវបានគៀបសង្កត់ដោយមិនដឹងមុនពីថ្នាក់មូលធននិយមហើយដូច្នេះកុំបះបោរ។ យោងទៅតាមម៉ាក្សថាមនុស្សទាំងនេះមកពីការធ្វើការដែលរងគ្រោះពី«ស្មារតីក្លែងបន្លំ»ដោយជឿថាពួកគេមានសេរីភាពនិងឯករាជ្យប៉ុន្តែត្រូវបានគេជិះជាន់។ ក្នុងបរិបទស្រ្តីនិយមអោយនិយមន័យថា "ស្មារតីក្លែងក្លាយ" មានន័យថាស្ត្រីត្រូវបានគៀបសង្កត់ដោយរចនាសម្ព័ន្ធភេទនិយមនៃសង្គមដោយមិនបានដឹងពីវា។ https://www.youtube.com/watch?v=vRquPxdHNGE ដោយធ្វើបែបនេះស្ត្រីនិយមអាចបំបាត់សេចក្តីសំរេចនិងអត្ថន័យមិនយល់ស្របណាមួយដោយគ្រាន់តែអះអាងសាមញ្ញថានរណាម្នាក់ដែលមិនយល់ស្របនឹងទស្សនៈរបស់នាងគឺងាយទទួលរងពីស្មារតីក្លែងក្លាយ។ ### ស្រ្តីនិយមក្រោយសម័យទំនើបគឺប្រឆាំងនឹងការពិតនិងទស្សនវិស័យ ### សរុបសេចក្តីមកស្ត្រីនិយមក្រោយសម័យទំនើបគឺជាអ្នកប្រឆាំងនឹងការពិតនិងទស្សនវិស័យ។ "ដើម្បីធ្វើជាអ្នកប្រឆាំងនឹងការពិត"ដោយសារវាជឿថាគ្មានពិភពឯករាជ្យទេ ថាយើងនឹងមិនអាចរកឃើញនូវលក្ខណៈសម្បត្តិនៅក្នុងពិភពលោកដែលមានគោលដៅពិតប្រាកដទេ។ "ដើម្បីក្លាយជាទស្សនវិទូ"ដោយសាតវាជឿថាមិនមានការអះអាងអំពីការពិតណាមួយដែលអាចជឿទុកចិត្តបានទេអំពីពិភពលោកដូចជាការអាស្រ័យលើបទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួនឬទស្សនវិស័យរបស់យើង។ យោងទៅតាមស្រ្តីនិយមសម័យទំនើបយល់ថាមនុស្សប្រុសមានបំនងស្វះស្វែងខុសៗគ្នានៃពិភពលោកជាងស្ត្រី។ ពួកគេជឿថាបុរសមានបំណងចង់រៀបរាប់អំពីគោលដៅពិភពលោកនិងភាពសមហេតុផលក្នុងការធ្វើឱ្យទស្សនវិស័យរបស់ស្ត្រីទៅជាការពិត។នៅក្នុងគំនិតរបស់ពួកគេនេះ ធ្វើឱ្យបុរសអះអាងថានេះជាតំណែងអំណាចផ្តាច់ការនៃចំនេះដឹងដែលមិនយកវិធីគិតគូររបស់ស្ត្រីណាមួយមកសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើទំនាក់ទំនង ការរួមបញ្ចូលនិងការថែទាំយកចិត្តទុកដាក់។ ស្រ្តីនិយមសម័យទំនើបបានទទួលស្គាល់ភាពចម្រុះនៃទស្សនវិស័យរបស់មនុស្សតែមួយគត់ដែលគ្មានចំនុចណាមួយដែលអាចអះអាងថាជាចំណេះដឹងពេញលេញនៃការពិត។ ការកាន់ភ្ជាប់នៅលើទស្សនវិស័យ វាមិនគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលនោះទេដែលពួកគេពិចារណាពីវិធីសាស្រ្តបែបវិទ្យាសាស្រ្តដែលគៀបសង្កត់ដូចជា វិធីសាស្រ្តវិទ្យាសាស្រ្តសន្មត់ថាវាអាចធ្វើទៅបានដើម្បីទទួលបានការអះអាងការពិតគួរឱ្យទុកចិត្តនិងគោលបំណងពិតតាមរយៈការពិសោធន៍ប្រុងប្រយ័ត្ន ការសង្កេតនិងទ្រឹស្តី។ ### ឧទាហរណ៏នៃការបះបោរស្រី្តនិយមក្រោយសម័យទំនើបប្រឆាំងនឹងវិទ្យាសាស្រ្ត ### ដើម្បីបង្ហាញពីការបះបោរស្រ្តីនិយមក្រោយសម័យទំនើបប្រឆាំងនឹងហេតុផលនិងវត្ថុពិសោធន៍លោក លឹម ឆាយលីន សូមដកស្រង់សម្តីរបស់អ្នកស្រី Joy Pulman ដែលជានិស្សិតបណ្ឌិតស្រីនិយមដែលអះអាងថាវិទ្យាសាស្រ្តគឺជាភេទនិយម។ នាងបានសរសេរសញ្ញាណនៃសេចក្តីពិតទាំងស្រុងគឺបុរសហើយបន្តអះអាងថា: > ភាសាដែលប្រើនៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សា [STEM] ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការអនុវត្តការបង្រៀន STEM ដែលមានលក្ខណៈជាស្ថាប័ននិងទស្សនៈអំពីចំណេះដឹងដែលជាការរើសអើងជាក់លាក់ដល់ស្រ្តីនិងជនជាតិភាគតិចតាមរយៈការលើកកម្ពស់ទិដ្ឋភាពនៃចំណេះដឹងជាលក្ខណៈមិនប្រែប្រួលនិងការមិនផ្លាស់ប្តូរ។ទិដ្ឋភាពនៃការបង្រៀនដែលជំរុញគំនិតរបស់សិស្សអកម្ម និងតាមរយៈការលើកកម្ពស់បរិយាកាសត្រជាក់ដើម្បីរារាំងស្ត្រី។ ជំនួសឱ្យការលើកកម្ពស់គំនិតដែលថាចំណេះដឹងត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយសិស្សនិងថាមវន្តដែលជាប្រធានបទដើម្បីផ្លាស់ប្តូរដូចទៅនឹងក្នុងទិដ្ឋភាពស្រ្តីនិយមច្រើននៃចំណេះដឹង។ syllabi នេះបានពង្រឹងទិដ្ឋភាពដ៏ធំរបស់បុរសអោយលេចធ្លោនូវចំណេះដឹងមួយដែលសិស្សទទួលបាននិងប្រើដើម្បីធ្វើការសម្រេចចិត្តត្រឹមត្រូវ។ " ក្នុងឧទាហរណ៍មិនទំនងមួយផ្សេងទៀត លោក លឹម ឆាយលីន ចង់សំដៅទៅលើសុន្ទរកថារបស់អ្នកជីវវិទូលោក Richard Dawkins ផ្តោតលើទស្សនវិទូស្រី្តនិយមជនជាតិបារាំង Luce Irigaray ។ លោក Irigaray បាននិយាយថាស្នាដៃរបស់លោក Isaac Newton ក្នុងគណិតវិទ្យាគឺ Principia Mathematica គឺជាការរំលោភហត្ថកម្មហើយថា "រូបវិទ្យាបុរស" គឺជាសិទ្ធិពិសេសដែលតឹងរឹងនិងរឹងមាំ។ https://www.youtube.com/watch?v=tgmnPCbMPJc ### ស្រ្តីនិយមក្រោយសម័យទំនើបគឺជាតក្កវិជ្ជាដែលចាញ់ដោយខ្លួនឯង ### តក្កវិជ្ជាទស្សនវិស័យនៃស្រី្តនិយមដែលមិនមានគោលដៅពិតគឺចាញ់ដោយខ្លួនឯង។សេចក្តីថ្លែងដែលមិនមានការពិតជាក់ស្តែងគឺខ្លួនវាផ្ទាល់ជាសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយនៃគោលបំណងពិតមួយ។ នេះជាហេតុផលដែលមានរាងជារង្វង់ផ្ទុយខុសគ្នាក្នុងការបំភ្លឺពីទស្សនវិស័យស្រ្តីនិយមក្រោយសម័យទំនើបថាផុយស្រួយយ៉ាងណា។ ### សេចក្តីសន្និដ្ឋាន ### សរុបសេចក្ដីមកលោក លឹម ឆាយលីន សូមសន្មត់ថាស្រី្តនិយមត្រូវបានទទួលឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងពីសម័យក្រោយសម័យទំនើប។ ទស្សនវិជ្ជារបស់វាត្រូវបានចាក់ឫសក្នុងទ្រឹស្តីនៃអំនះអំនាងហើយទស្សនៈរបស់ពួកគេគឺ "មនសិការក្លែងក្លាយ" អាចសំលាប់នូវទម្រង់នៃការខ្វែងគំនិតគ្នានិងការពិភាក្សា។ លើសពីនេះទៀតវាជាការប្រឆាំងនឹងការពិត។ហើយទស្សនវិស័យដែលវាមិនជឿថាពិភពលោកមានឯករាជ្យមួយដោយការអះអាងគោលបំណងពិតអំពីពិភពលោកគឺមិនអាចទៅរួចទេ។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែលថាគោលបំណងពិតគឺមិនអាចទៅរួចទេគឺនៅក្នុងខ្លួនវាផ្ទាល់ជាសេចក្តីថ្លែងការណ៍គោលបំណង។ ហេតុដូច្នេះហើយវាមិនគ្រាន់តែជាការបះបោរប្រឆាំងនឹងហេតុផលប៉ុណ្ណោះទេប៉ុន្តែតក្កវិជ្ជារបស់វាក៏មានភាពផុយស្រួយនិងការបរាជ័យខ្លួនឯង។ ### ឯកសារយោង ### [Why science is sexist and racist](http://www.patheos.com/blogs/geneveith/2017/03/why-science-is-sexist-and-racist/)