**នៅពេលខ្ញុំប្រាប់ថាខ្ញុំបានសិក្សាទស្សនវិជ្ជា មនុស្សជាច្រើនសួរខ្ញុំថាតើទស្សនវិជ្ជាមានតម្លៃយ៉ាងណា?។ មុនដំបូង នៅពេលខ្ញុំនៅជាយុវវ័យខ្ញុុំបានចាប់អារម្មណ៌ចង់រៀនផ្នែកទស្សនវិជ្ជា ហើយជឿជាក់ថាខ្លួនខ្ញុំគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីក្លាយជានិស្សិតនៅក្នុងទស្សនវិជ្ជា។ ឥឡូវនេះខ្ញុំបានបញ្ចប់សញ្ញាប័ត្រអនុបណ្ឌិតអស់រយៈពេលបួនឆ្នាំមកហើយ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាខ្ញុំអាចឆ្លុះបញ្ចាំងភាពជាក់ស្តែងពីតម្លៃនៃការសិក្សាទស្សនវិជ្ជា។** #### ទស្សនវិជ្ជាត្រូវបានរំដោះ #### ទស្សនវិជ្ជាមានតម្លៃសម្រាប់ជះឥទ្ធិពលរបស់វាទៅលើអ្នកដែលបានសិក្សាវា។ ខ្ញុំបានលឺពីមិត្តជាច្រើនដែលប្រាប់ខ្ញុំថាវាជា «ការផ្លាស់ប្តូរជីវិត» ហើយទស្សនវិទូពិសេសៗបានធ្វើឱ្យពួកគេមានចំណាប់អារម្មណ៍ថាពួកគេមានអារម្មណ៍ថាពួកគេត្រូវបានរំដោះដោយពួកគេ។ តម្លៃដ៏សំខាន់បំផុតនៃទស្សនវិជ្ជាគឺថាវាធ្វើឱ្យយើងដឹងថាយើងទាំងអស់គ្នាជាអ្នកទោសនៃគោលលទ្ធិនិងទស្សនវិស័យរបស់ខ្លួនយើងផ្ទាល់។ យើងដូចជាអ្នកទោសនៅក្នុងរូងភ្នំរបស់និមិត្តសញ្ញាផ្លាតូ អ្នកទស្សនវិទូអាចមានអារម្មណ៍ថាពួកគេធ្លាប់តែឃើញស្រមោលនៃការពិតមួយនេះមុនក្នុងដំណើរទស្សនវិជ្ជារបស់ពួកគេ។ ពិភពលោកមានពណ៌ខ្មៅនិងស ហើយមានសារធាតុតិចតួច វាធម្ម្មតាហើយភាគច្រើននៃយើងគឺមានៈតាមជំនឿរបស់ខ្លួនរហូតដល់យើងមានភាពក្លាហានសួរសំណួរមានន័យជ្រៅពីភាពសាមញ្ញបំផុត ប៉ុន្តែសំណួរសំខាន់បំផុតក្នុងជីវិតគឺថា: «ហេតុអ្វីបានជាយើងមានជីវិត?» «តើមានអ្វីកើតឡើងនៅពេលយើងស្លាប់?» «តើជីវិតល្អគឺជាអ្វី?» «សុភមង្គលគឺជាអ្វី?» «ហេតុអ្វីបានជាព្រះអាទិត្យរះឡើងរាល់ព្រឹកហើយលិចរៀងរាល់ល្ងាច? » ផលប៉ះពាល់នៃការសួរសំណួរបែបនេះគឺវាពង្រីកនូវទស្សនៈរបស់យើងនៅលើពិភពលោក។ ទស្សនវិទូកំពុងធ្វើវាយ៉ាងពិតប្រាកដ។  #### ទស្សនវិទូធ្វើឱ្យយើងកាន់តែមានការស្រមើស្រម៉ៃ #### នៅពេលដែលទស្សនវិជ្ជាកំពុងសួរសំណួរមានន័យជ្រៅ ការសើុបអង្កេតឆ្លងកាត់ផ្ទៃនៃការពិត វាតម្រូវឱ្យយើងក្លាយទៅជាមានការស្រមើស្រម៉ៃបន្ថែមទៀត។ ទស្សនវិជ្ជាអញ្ជើញយើងឱ្យមើលទៅហួសពីស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននិងរកមើលលទ្ធភាពថ្មី។ ខ្ញុំធ្លាប់ម្តងនៅក្នុងថ្នាក់ទ្រឹស្តីនយោបាយអន្តរជាតិដែលពោរពេញទៅដោយនិស្សិតផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយនិងទ្រឹស្ដីនយោបាយគឺជាកន្លែងមួយដែលយើងបានពិភាក្សាពីតួនាទីនៃការអប់រំសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ។មនុស្សគ្រប់គ្នាបាននិយាយថាយើងគួរតែអនុញ្ញាតឱ្យមនុស្សទៅសាលារៀនកាន់តែច្រើនបើដូចថាការរៀនសូត្រគឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះសិទ្ធិមនុស្ស។ខ្ញុំជាមនុស្សតែម្នាក់គត់ដែលបានលើកសំណួរថា: "តើយើងពិតជាត្រូវការសាលារៀនច្រើនជាងឬក៏សាលារៀនខ្លួនឯងធ្វើអោយខូចប្រយោជន៍? ហើយតើមានវិធីផ្សេងទៀតដែលអាចអប់រំខ្លួនយើងក្រៅពីការរៀនសូត្រដែរឬទេ? "ពិតណាស់ខ្ញុំបានលើកឡើងពីទស្សនវិទូជាច្រើននៃការអប់រំដូចជា Ivan Ilyich និង Paolo Freire គឺជាអ្នកដែលរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងដល់ការរៀនសូត្រ។ បើទោះបីជាសំណួររិះគន់ពីការសិក្សាអាចមកពីនរណាម្នាក់ ខ្ញុំគិតថាទស្សនវិទូព្រោះតែការបណ្តុះបណ្តាលដ៏សំខាន់របស់ពួកគេគឺត្រូវតែទំនងសួរប្រភេទសំណួរទាំងនេះ។ #### ទស្សនវិទូទ្រទ្រង់នូវចំណាប់អារម្មណ៍ប្រថុយប្រថានរបស់យើងក្នុងសកលលោក #### ប្រសិនបើយើងគ្រាន់តែយកចិត្តទុកដាក់លើចំនេះដឹងដែលត្រូវបានបង្ហាញអោយឃើញ ឬ យ៉ាងហោចណាស់មិនត្រូវបានក្លែងបន្លំនោះយើងនឹងបាត់បង់អ្វីៗដែលទស្សនវិទូផ្តល់ឱ្យ។ យើងគឺជាមនុស្ស មនុស្សមានចំណាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងក្នុងការប្រថុយប្រថាន និងការពិតនៃធម្មជាតិ។«តើមានព្រះពិតឬទេ?» «តើវាអាចជាការពិតទៅរួចដែរឬទេ?» "តើមុនកំណើតគឺជាការស្លាប់មែនរឺទេ?" "ហេតុអ្វីយើងស្រឡាញ់គ្នា?" សំណួរបែបនេះគឺជាសំណួរសំខាន់បំផុតសម្រាប់មនុស្ស។ ពួកគេអាចផ្តល់នូវការលួងលោមឬអត្ថន័យបន្ថែមទៀតនៅក្នុងជីវិត។  #### ទស្សនវិជ្ជាហ្វឹកហ្វឺនគំនិតរបស់យើង #### ការសិក្សាទស្សនវិជ្ជាគឺមានការលំបាកណាស់។ វាមិនបានធ្វើអោយខ្ញុំចំលែកចិត្តទេថាសិស្សទស្សនវិជ្ជាទូទៅគឺស្ថិតក្នុងចំណោមអ្នកដើរតួល្អបំផុតនៅលើ SATs និង GREs របស់ពួកគេ។ បញ្ហាទស្សនវិជ្ជាគឺមិនងាយស្រួលក្នុងដោះស្រាយទេហើយខ្លះមិនអាចដោះស្រាយបានទេ។ វាតម្រូវឱ្យមានជំនាញគិតគូរអោយសមហេតុផលឥតឈប់ឈរនិងភាពថេរនៃការវែកញែកស្រាវជ្រាវសុើបអង្កេត។ ខ្ញុំរកឃើញថាការប្រកួតប្រជែងរឹងម៉ាំខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្តែខ្ញុំយល់ពីវាទោះវាមាននរណាម្នាក់រកឃើញថាវាមានភាពតានតឹង។  #### ទស្សនវិជ្ជាជួយឱ្យយើងមានចិត្ដសុភាពរាបសារនិងការពារយើងមិនអោយក្លាយជាមានៈតាមតែគំនិតខ្លួន #### មេរៀនសំខាន់មួយដែល Socrates បានបង្រៀនយើងគឺថាគាត់ជាមនុស្សដែលមានប្រាជ្ញាបំផុតពីព្រោះគាត់ដឹងថាខ្លួនគាត់ដឹងតិចតួចណាស់។ ឥរិយាបថទស្សនវិទូនេះជួយយើងឱ្យមានភាពរាបសារនៅក្នុងចំណេះដឹងរបស់យើងនិងរារាំងយើងមិនឱ្យមានភាពម៉ឺងម៉ាត់មានៈតាមតែគំនិតខ្លួន។ ជារឿយៗនៅពេលពួកទស្សនវិទូបានសិក្សាពីសំណួរទស្សនវិទូពួកគេបានបញ្ចប់វាជាមួយសំណួរជាច្រើនទៀត។ ក្នុងទស្សនវិជ្ជា ភាពល្អឥតខ្ចោះមិនមានទិសដៅចុងក្រោយឬចម្លើយចុងក្រោយទេ។ វាធ្វើឱ្យយើងដឹងអំពីចំណេះដឹងដែលមានកំណត់របស់យើងលើពិភពលោកដែលមានចិត្ដសុភាពរាបសារណាស់។ អត្ថបទនេះបានបកប្រែពី [@chay18](https://serey.io/philosophy/@chhay18/the-value-of-studying-philosophy)